• Billie Eilish'ten bağış çağrısı: Billie Eilish, 02 Kasım 2025'te New York'ta düzenlenen WSJ Magazine Innovator Awards gecesinde, milyarderlere servetlerini iyi amaçlar için kullanmaları gerektiğini belirtti.<ul><li>Eilish, konuşmasında ekonomik eşitsizliklerin ve toplumsal sorunların derinleştiğine dikkat çekti ve insanların daha fazla desteğe ihtiyaç duyduğunu vurguladı.</li><li>Sanatçı, son dünya turnesinden elde ettiği 11,5 milyon doları gıda adaleti, iklim mücadelesi ve karbon salımını azaltma projelerine bağışlayacağını açıkladı.</li><li>Oxfam International'ın raporuna göre, son bir yılda 204 yeni milyarder eklendi ve milyarderlerin serveti dünya ekonomisinden üç kat daha hızlı büyüdü.</li><li>Eilish, milyarderleri "neden hâlâ bu kadar zenginsiniz?" sorusuyla yüzleşmeye davet ederek, toplumsal adaletsizliklere dikkat çekti.</li></ul>

Canlı Gündem

<span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp; Hızlı zenginleşme: Oxfam International, yayımladığı son raporda 2000 yılının ardından küresel gayri safi yurt içi hasıla %63 büyürken, dünyanın en zengin %1'lik kesiminin toplam servetinin %237 büyüdüğünü ve ultra zenginlerin 2024 yılında her gün 5,7 milyar USD ile bir önceki yıla kıyasla 3 kat daha hızlı zenginleştiğini aktardı.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ayrıca: İleriki 10 yıl içinde en az 5 yeni trilyoner ortaya çıkacağını ifade eden Oxfam'a göre günde 6,85 USD ve daha azına yaşamak zorunda kalan insanların sayısı ise 1990'dan bu yana neredeyse hiç değişmedi.&nbsp;</li></ul>

EXANTE

Dünya Bankası'nın 2017-2023 iklim finansmanı portföyüne ilişkin olarak İngiltere merkezli uluslararası insani yardım kuruluşu Oxfam tarafından yapılan denetim, en az 41 milyar dolarlık iklim finansmanı fonlarının akıbetinin bilinmediğini ortaya koydu. Oxfam tarafından hazırlanan İklim Finansmanı Denetimsizliği (<a fr-original-style="" href="https://oxfamilibrary.openrepository.com/bitstream/handle/10546/621658/bp-climate-finance-unchecked-241017-en.pdf?sequence=6" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Climate Finance Unchecked</a>) isimli rapor, Dünya Bankası'nın hiçbir takip sistemi olmadığına ve bu nedenle fonları verdikten sonra paranın nerede, ne için kullanıldığına dair hiçbir belge sunulamadığına dikkat çekiyor.Rapora göre, 41 milyar doların nereye gittiğini veya nasıl kullanıldığını gösteren net bir kamu kaydı olmadığından Dünya Bankası, harcanan kaynakların etki değerlendirilmesini de yapamıyor. <ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Söz konusu fonların, düşük ve orta gelirli ülkelerin iklim krizinin etkilerinden korumasına ve temiz enerjiye yatırım yapmasına yardımcı olmayı amaçlayan girişimlere harcanıp harcanmadığı belirsizliğini koruyor.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Söz konusu tutar, Dünya Bankası'nın son yedi yılda dağıttığı toplam iklim finansmanının yaklaşık %40’ını oluşturuyor.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Raporda, Dünya Bankası’nın projeleri onaylama anında kayıtlara geçirdiği, ancak projenin devamında harcamaların izlenmediği iddia edildi.</li></ul><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">10 kat fazla bile olabilir</h2>Reuters'ın aktardığı haberde, Dünya Bankası'nda görevli bir yetkili kayıp fonların miktarının açıklanandan "on kat fazla" olabileceğini iddia etti. Kasım ayındaki COP29'un ana gündem maddesini oluşturan iklim finansmanı için 100 milyar dolarlık taahhütlerin artırılma çabası dikkate alındığında Dünya Bankası'nın takibini yapamadığı 41 milyar doların büyüklüğü daha kolay anlaşılıyor.&nbsp;Dünya Bankası'ndaki %16’lık hissesiyle en büyük ortaklardan biri olan ABD'nin en az 41 milyar dolarlık kaybın 6-7 milyar dolarlık maliyetini üstlenmiş durumda. İklim politikalarına mesafeli yaklaşımıyla bilinen Donald Trump'ın ABD'de başkanlık koltuğuna oturması durumunda, söz konusu kaybı güçlü bir koz olarak kullanabileceği de kaçınılmaz bir gerçek.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Anlamak için profesyonel ekip gerekmemeli</h2>Raporla ilgili değerlendirmelerde bulunan Oxfam International’ın Washington D.C. Ofisi Başkanı Kate Donald, Dünya Bankası'nın finanse ettiği projelerle övünme konusunda erken davrandığını savunarak, açıklanan tüm rakamların projelerin başlangıcındaki planlardan ibaret olduğunu dile getirdi:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(184, 233, 134); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(184, 233, 134); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">"Ortaya çıkan tablo, doktorunuzun market fişinizi kontrol etmeden sadece alışveriş listenize bakarak diyetinizi değerlendirmesini istemek gibi bir şey.”</blockquote>Oxfam'ın araştırması, Dünya Bankası'nın iklim finansmanını nasıl kullandığına dair temel bilgileri edinmenin bile zahmetli ve zor olduğunu ortaya koydu. Araştırma sürecinin nasıl ilerlediğine de değinen Kate Donald, hesaplamalarda karmaşık ve eksik raporları elemelerine rağmen&nbsp;sayısız tutarsızlıklarla karşılaştıklarını ifade etti:&nbsp;<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(184, 233, 134); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(184, 233, 134); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">"Bu bilgilere erişmenin ve anlamanın bu kadar zor olması endişe verici. Milyarlarca dolarlık iklim eyleminin nasıl harcandığını anlamak için profesyonel araştırmacılardan oluşan bir ekip gerekmemeli. Bu şeffaf olmalı ve herkes için erişilebilir olmalı. Özellikle de iklim finansmanından faydalanması gereken topluluklar için."&nbsp;</blockquote><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">COP29 öncesinde güven problemi</h2>Ayrıca, bu fonların takibinin zorluğu ve raporlamalardaki boşluklar, bu yıl Azerbaycan’da yapılacak olan COP iklim zirvesi öncesinde iklim finansmanı çabalarına olan güveni sarsabilecek nitelikte. Dünya Bankası, tüm çok taraflı kalkınma bankaları tarafından sağlanan iklim finansmanının %52’sini sağlayarak bu alandaki en güçlü finansör konumunda bulunuyor.Dünya Bankası'ndan Oxfam'ın raporu sonrasında herhangi bir açıklama gelmedi.

Pareto Sürdürülebilirlik

İklim finansmanının öncelikli gündem maddesi olduğu COP29'a sayılı günler kala Dünya Bankası'nda 41 milyar dolarlık fon krizi patlak verdi. Oxfam, iklim finansmanı için ayrılan en az 41 milyar doların nereye gittiğinin, nerelerde kullanıldığının açıklanamadığını raporladı.  

Dünya Bankası'nda iklim fonu krizi: En az 41 milyar doların akıbeti belli değil

Geçtiğimiz hafta Sudan’da devlet yapısının laikleşmesi ve kadın haklarında ilerlemeler görülmesi konusundaki <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmNjdmMzkwOWE4MDZkMDAwN2VhM2U2MSZ1c2VyPTVlNWJlYWEwMDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZiZhdXRob3I9NWVjMTYzZDBhMmJhMTAyMDgwYTQzOWYxJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRmFwb3MudG8lMjUyRnMlMjUyRjVmNWY4Y2JjMjk1ODM4MDAwN2RlMTVhNg=="">yazıma</a> çok olumlu tepkiler geldi. İnsanların iyi haberler duymaya ve umutlanmaya ihtiyacı olduğunu yakından gördüm. Bugün de sizlere insanlık için küçük ama Afganistan için büyük bir iyi haber vermek istiyorum. Afganistan’da artık çocukların kimliklerine babalarının yanı sıra annelerinin de isimleri yazılacak.&nbsp;<figure class="image"><img src="https://images.aposto.com/images-2020-09-21T00:24:42.043Z.png"><figcaption>Kaynak: BBC</figcaption></figure><ul><li>Afganistan’da kadının durumu:&nbsp;Taliban yönetimi döneminde sosyal, ekonomik ve kültürel haklarını yitiren Afganistanlı kadınlar, 2001’de Taliban rejimi sona erdikten sonra da cinsiyet eşitliğine kavuşamadı. Taliban sonrası dönemde bir takım reformlar yapılsa da kadınlar için eğitim olanaklarının kısıtlı olduğu ülkede, kadınlara yönelik sistematik şiddet ve sosyal kısıtlamalar devam ediyor ve çocuk yaşta evlilik <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmNjdmMzkwOWE4MDZkMDAwN2VhM2U2MSZ1c2VyPTVlNWJlYWEwMDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZiZhdXRob3I9NWVjMTYzZDBhMmJhMTAyMDgwYTQzOWYxJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5hYS5jb20udHIlMjUyRnRyJTI1MkZkdW55YSUyNTJGYWZnYW4ta2FkaW5sYXJpbi1jb2d1LWljaW4tOC1tYXJ0aW4tYmlyLWFubGFtaS15b2slMjUyRjE0MTI0Mjk="">hâlâ yaygın.</a> Kenya merkezli sivil toplum kuruluşu Oxfam International’ın yayımladığı <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmNjdmMzkwOWE4MDZkMDAwN2VhM2U2MSZ1c2VyPTVlNWJlYWEwMDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZiZhdXRob3I9NWVjMTYzZDBhMmJhMTAyMDgwYTQzOWYxJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRmFzaWEub3hmYW0ub3JnJTI1MkZsYXRlc3QlMjUyRnBvbGljeS1wYXBlciUyNTJGbmV3LXNjb3VyZ2UtYWZnaGFuLXdvbWVuLWNvdmlkLTE5"">rapor</a> da ülkedeki cinsiyet eşitsizliğinin pandemi dolayısıyla daha da derinleştiğini; kadınların iş gücüne katılımının, sağlık ve eğitim hizmetlerine erişiminin azaldığını ve hane içi şiddetin arttığını ortaya koyuyor. Geçtiğimiz ay ülkenin ilk kadın yönetmeni Saba Sahar’ın başkent Kabil’de silahlı saldırıya <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmNjdmMzkwOWE4MDZkMDAwN2VhM2U2MSZ1c2VyPTVlNWJlYWEwMDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZiZhdXRob3I9NWVjMTYzZDBhMmJhMTAyMDgwYTQzOWYxJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5iYmMuY29tJTI1MkZ0dXJrY2UlMjUyRmhhYmVybGVyLWR1bnlhLTUzOTA2NDE1"">uğraması</a> da kadının görünür olmasına karşı zihniyetin ne kadar güçlü olduğunu gösteriyor. &nbsp;</li><li>Kadının adı tabusu:&nbsp;Ülkede, cinsiyet eşitsizliğinin de ötesinde kadını yok sayacak bir anlayış sebebiyle kamusal alanda kadın isimlerinin kullanılması bir tabu olarak görülüyor. Kimi erkekler, eşlerinin ya da kardeşlerinin isimlerinin bilinmesinden rahatsız oluyor. Resmî belgelerde, nikâh davetiyelerinde ve hatta mezar taşlarında dahi kadın isimleri yer almıyor. Kadınların resmî işler için en yakın erkek akrabasının adını kullanmak zorunda kaldığı ülkede kendi isimlerini kullanan kadınların Taliban şiddetine maruz kaldığı olaylar <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmNjdmMzkwOWE4MDZkMDAwN2VhM2U2MSZ1c2VyPTVlNWJlYWEwMDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZiZhdXRob3I9NWVjMTYzZDBhMmJhMTAyMDgwYTQzOWYxJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5iaXJndW4ubmV0JTI1MkZoYWJlciUyNTJGYWZnYW5pc3Rhbi1kYS1rYWRpbi1oYWtsYXJpbmRhLWJpci1pbGstMzE2MjI2"">yaşanmıştı.</a> &nbsp;</li><li>“Benim Adım Nerede”:&nbsp;İsminin yok sayılmasına dayanamayan Afganistanlı kadın Laleh Osmany, üç yıl önce “Benim Adım Nerede” adında bir kampanya başlatmıştı. Kampanya Taliban destekçilerinin tepkisini çekse de uluslararası toplumda büyük destek görmüş, Afganisanlı ünlü simalar, siyasetçiler ve özellikle yurt dışında yaşayan Afganistanlılar kampanyayı <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmNjdmMzkwOWE4MDZkMDAwN2VhM2U2MSZ1c2VyPTVlNWJlYWEwMDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZiZhdXRob3I9NWVjMTYzZDBhMmJhMTAyMDgwYTQzOWYxJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5iYmMuY29tJTI1MkZuZXdzJTI1MkZ3b3JsZC1hc2lhLTUzNDM2MzM1"">duyurmuştu.</a> #WhereIsMyName etiketiyle paylaşılan kampanya oldukça ses getirmişi. Osmany, kampanyanın dinle değil, dinin arkasına gizlenmiş ve kökleşmiş kadın düşmanlığıyla savaştığını <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmNjdmMzkwOWE4MDZkMDAwN2VhM2U2MSZ1c2VyPTVlNWJlYWEwMDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZiZhdXRob3I9NWVjMTYzZDBhMmJhMTAyMDgwYTQzOWYxJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5ueXRpbWVzLmNvbSUyNTJGMjAyMCUyNTJGMDklMjUyRjAyJTI1MkZ3b3JsZCUyNTJGYXNpYSUyNTJGYWZnaGFuaXN0YW4taWQtbW90aGVycy1uYW1lcy5odG1s"">açıklamıştı.</a> &nbsp;</li><li>Yasa değişikliği:&nbsp;Devlet Başkanı Eşref Gani tarafından geçtiğimiz hafta imzalanarak yürürlüğe giren yeni yasa, kimlik kartlarında baba adının yanı sıra anne adının da yazılmasını öngörüyor. Bu, ülkede kadın hakları için büyük bir kazanım olarak görülüyor. Osmany, "Bu zaferin aktivistlerle yurttaşların ısrarlı kampanya ve dayanışmasının sonucudur. Hükümet yurttaştan yana tavır aldı, destekleri için cumhurbaşkanına ve partinin milletvekillerine bizzat şükranlarımu sunuyorum. Kampanyamızı destekleyen, sesini yükselten kadın, erkek, herkese teşekkür ediyorum ve tüm eşit haklar kampanyacılarını kutluyorum." diyerek yasayı <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmNjdmMzkwOWE4MDZkMDAwN2VhM2U2MSZ1c2VyPTVlNWJlYWEwMDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZiZhdXRob3I9NWVjMTYzZDBhMmJhMTAyMDgwYTQzOWYxJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnRyLnNwdXRuaWtuZXdzLmNvbSUyNTJGYXN5YSUyNTJGMjAyMDA5MTgxMDQyODc1NTkwLWFmZ2FuaXN0YW5kYS1hbm5lbmluLWFkaS12YXIteWVuaS15YXNheWxhLWtpbWxpay1rYXJ0bGFyaW5kYS1hbm5lLWFkaS1kYS15YXphY2FrJTI1MkY="">kutladı.</a> &nbsp;</li><li>Taliban endişesi: Öte yandan hükümetin hâlâ ülkenin bir kısmını kontrol altında tutan Taliban'la arasındaki barış görüşmelerinin değişikliğe engel olmasından korkuluyor. Taliban, değişikliğin “İslami prensiplerle çeliştiğini ve Batılı bir plan olduğunu” <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmNjdmMzkwOWE4MDZkMDAwN2VhM2U2MSZ1c2VyPTVlNWJlYWEwMDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZiZhdXRob3I9NWVjMTYzZDBhMmJhMTAyMDgwYTQzOWYxJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5hYmMubmV0LmF1JTI1MkZuZXdzJTI1MkYyMDIwLTA5LTE4JTI1MkZhZmdoYW4tZ292ZXJubWVudC1wYXNzZXMtbGF3LW1vdGhlci1uYW1lLWJpcnRoLWNlcnRpZmljYXRlJTI1MkYxMjYzNDE2Mg=="">savunuyor.</a> &nbsp;</li><li>Kadının adı var:&nbsp;Duygu Asena’nın 1987’de yayımlanan ve bir dönem yasaklanan “erkeklerin belirlediği kalıplar içinde kadın olmaya karşı fısıltıyla çığlık atan” Kadının Adı Yok kitabı, bir kadın karakterin toplumsal hayatta cinsiyet eşitsizliğiyle mücadelesini anlatıyordu. Kitabın belki de en vurucu yanı, ana karakterin isimsiz olmasıydı. Cinsiyet eşitsizliği hâlâ dünyanın her yerinde bir problem. Bazı coğrafyalarda kimlik kartına kadının da isminin yazılması, “kadının bir adı olması” bile büyük bir kazanım. Durum acı ama mücadele kararlı.</li></ul>

Oxfam International ile ilgili hikayeler